اگزما یکی از مشکلات شایع پوستی است که در نواحی مختلف بدن از جمله صورت نمایان می‌شود. اگزمای صورت باعث التهاب، خشکی و قرمزی پوست می‌شود و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شناخت درست این بیماری و روش های پیشگیری و درمان آن، به کنترل علائم و بهبود وضعیت پوست کمک می‌کند. در ادامه برخی از دلایل، علائم، درمان و مراقبت های اگزمای صورت را بیان می‌کنیم.
اگزمای صورت چیست؟
اگزما یا درماتیت، یک التهاب مزمن پوست است که با علائمی مانند خشکی، قرمزی، خارش شدید، پوسته ریزی و گاها تورم و تاول همراه است. وقتی اگزما در ناحیه صورت رخ می‌دهد، به دلیل حساسیت و ظرافت پوست این ناحیه، علائم شدیدتر و آزاردهنده تر می‌باشند.
علل بروز اگزمای صورت
علل بروز اگزمای صورت متعدد و گوناگون است و ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی در ایجاد آن نقش دارند. مهم ترین علل عبارتند از:
- واکنش های آلرژیک: تماس با مواد حساسیت زا مانند برخی مواد آرایشی، عطرها، فلزات مثل نیکل، گرده گیاهان یا گرد وغبار باعث بروز اگزما می‌شود.
- تحریک پذیری پوست: استفاده از شوینده‌ها و صابون های قوی، شستشوی مکرر صورت با آب داغ یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی تحریک کننده، پوست صورت را خشک و ملتهب می‌کند.
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی ابتلا به اگزما یا بیماری های آلرژیک مانند آسم و رینیت آلرژیک، احتمال بروز اگزما را افزایش می‌دهد.
- شرایط محیطی: هوای سرد، خشک یا باد شدید، تغییرات ناگهانی دما و رطوبت پایین پوست را آسیب پذیر کرده و اگزما را تشدید می‌کند.
- استرس و اضطراب: عوامل روانی سیستم ایمنی پوست را تحت تأثیر قرار داده و علائم اگزما را بدتر می‌کنند.
- عفونت های پوستی: گاهی اوقات باکتری ها، ویروس ها یا قارچ ها باعث بروز یا تشدید اگزمای صورت می‌شوند.
- مصرف برخی داروها یا تماس با مواد خاص: برخی داروها یا تماس با مواد شیمیایی خاص نیز محرک اگزما می‌باشند.
علائم اگزمای صورت
علائم اگزما به صورت مشخص و آزاردهنده بروز می‌کند. این علائم به‌صورت دوره‌ای ظاهر و ناپدید می‌شوند و با رعایت مراقبت های مناسب قابل کنترل هستند. علائم اگزمای صورت شامل موارد زیر است.
- خشکی شدید پوست: پوست صورت خشک، زبر و گاهی ترک خورده می‌شود.
- قرمزی و التهاب: نواحی مبتلا به طور واضح قرمز و ملتهب دیده می‌شوند.
- خارش شدید: یکی از شایع ترین علائم است که باعث ناراحتی و تحریک بیشتر پوست می‌شود.
- پوسته ریزی: پوست خشک و ملتهب شروع به پوسته ریزی می‌کند.
- تورم و برجستگی: در موارد شدید، ناحیه مبتلا متورم و برجسته می‌شود.
- تاول های کوچک یا زخم: در برخی موارد، تاول های ریز یا زخم های سطحی بر روی پوست ظاهر می‌شود.
- حساسیت و سوزش: پوست نسبت به لمس یا عوامل محیطی حساس و دردناک می‌شود.
روش‌های درمان اگزمای صورت
درمان اگزمای صورت بستگی به شدت و علت آن دارد و شامل موارد زیر است:
- مرطوب کننده‌ها: استفاده مکرر از کرم ها و پمادهای مرطوب کننده برای حفظ رطوبت پوست و کاهش خشکی.
- کرم های ضد التهاب: مانند کرم های استروئیدی موضعی که به کاهش التهاب و خارش کمک می‌کنند وحتماً زیر نظر پزشک مصرف شوند.
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش خارش و واکنش های آلرژیک
- پرهیز از عوامل محرک: اجتناب از مواد حساسیت زا، شوینده‌های قوی و استفاده از محصولات مخصوص پوست حساس
- درمان های تخصصی: در موارد شدید پزشک درمان های سیستمیک مانند داروهای خوراکی یا روش های دیگر درمانی را تجویز می‌کند
- مراقبت‌های عمومی: شستشوی ملایم صورت با آب ولرم و استفاده از شوینده‌های بدون صابون
نکات مراقبتی و پیشگیری
برای پیشگیری و کاهش شدت اگزمای صورت، رعایت مراقبت های ویژه ای ضروری است. این نکات به حفظ سلامت پوست و جلوگیری از تحریک و التهاب کمک می‌کنند. در ادامه برخی از این موارد را بیان می‌کنیم.
- استفاده از محصولات مناسب: از شوینده‌ها و کرم های مرطوب کننده مخصوص پوست حساس و فاقد عطر و مواد شیمیایی قوی استفاده کنید.
- پرهیز از تماس با مواد محرک: از مصرف محصولات آرایشی یا بهداشتی که باعث تحریک پوست می‌شوند خودداری کنید و در صورت لزوم قبل از استفاده تست حساسیت انجام دهید.
- شستشوی ملایم: صورت خود را با آب ولرم و شوینده‌های ملایم بشویید و از شستشوی مکرر یا استفاده از آب داغ پرهیز کنید.
- حفظ رطوبت پوست: به طور منظم از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید تا پوست خشک و آسیب پذیر نشود.
- اجتناب از خارش و مالش: از خاراندن یا مالیدن پوست صورت خودداری کنید تا التهاب و آسیب بیشتر نشود.
- مدیریت استرس: استرس و اضطراب را کاهش دهید زیرا علائم اگزما را تشدید می‌کند.
- محافظت در برابر عوامل محیطی: در هوای سرد و خشک از پوشش محافظ استفاده کنید و در برابر آفتاب نیز حتماً از کرم ضدآفتاب مناسب بهره ببرید.
- مشاوره با پزشک: در صورت بروز علائم یا تشدید اگزما، حتماً به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید تا درمان مناسب دریافت کنید.
سخن پایانی
اگزمای صورت زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما با شناخت درست، تشخیص به موقع و درمان مناسب، امکان کنترل و کاهش علائم آن وجود دارد. مشورت با یک پزشک متخصص پوست برای تعیین علت دقیق و دریافت درمان مناسب، کلید اصلی مدیریت این بیماری است.