قارچ پوستی یک نوع عفونت است که بر اثر رشد و تکثیر بیش از حد قارچ ها بر روی پوست ایجاد می‌شود. این عفونت به دلیل شرایط رطوبتی و گرم، تماس با سطوح آلوده یا ضعف سیستم ایمنی بدن بروز می‌کند. قارچ های پوستی در نواحی مختلف بدن مانند کشاله ران، زیر بغل، پاها و حتی ناخن‌ها رشد می‌کنند. علائم رایج قارچ پوستی شامل خارش، قرمزی، تورم، پوسته ریزی و لکه های سفید یا پوستی هستند. درمان قارچ پوستی با استفاده از داروهای ضد قارچ موضعی یا خوراکی انجام می‌شود. برای جلوگیری از عفونت های قارچی، رعایت بهداشت شخصی، خشک نگه داشتن پوست و اجتناب از استفاده از لباس های مرطوب یا تنگ توصیه می‌شود.
چه افرادی بیشتر دچار قارچ پوستی می‌شوند؟
افرادی که در معرض شرایط خاصی قرار دارند، بیشتر مستعد ابتلا به قارچ پوستی هستند. این افراد عبارتند از:
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که دچار بیماری هایی مانند دیابت، HIV یا کسانی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض قارچ های پوستی قرار دارند.
- افرادی که در محیط مرطوب قرار دارند: افرادی که در محیط های گرم و مرطوب زندگی می‌کنند یا فعالیت های بدنی شدید دارند و عرق می‌کنند، مانند ورزشکاران، بیشتر دچار قارچ پوستی می‌شوند. این شرایط برای رشد قارچ ها ایده‌آل است.
- اشخاص دارای مشکلات بهداشتی پوست: کسانی که پوست‌شان آسیب دیده یا مبتلا به بیماری های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس هستند، بیشتر مستعد ابتلا به قارچ های پوستی هستند زیرا پوست ضعیف تر و آسیب پذیرتر می‌شود.
- اشخاص با اضافه وزن یا چاقی: تجمع چربی در برخی نواحی بدن، به ویژه در نواحی مانند زیر شکم و کشاله ران، محیط مناسبی برای رشد قارچ ها فراهم می‌کند.
- افرادی که در محیط‌های عمومی مانند استخر یا باشگاه‌ها فعالیت می‌کنند: تماس با سطوح مرطوب و آلوده به قارچ‌ها، مانند کف استخر یا دوش های عمومی، باعث انتقال قارچ های پوستی می‌شود.
- افراد با بهداشت ضعیف: افرادی که بهداشت شخصی مناسبی ندارند یا لباس های مرطوب یا تنگ می‌پوشند، بیشتر در معرض قارچ های پوستی قرار دارند.
چه نواحی از بدن بیشتر درگیر قارچ پوست می‌شوند؟
قارچ‌های پوستی در نواحی مرطوب و گرم بدن رشد می‌کنند. نواحی که بیشتر در معرض قارچ های پوستی هستند در ادامه بیان شده است.
- کشاله ران: ناحیه بین ران‌ها و اندام های تناسلی به دلیل رطوبت و تعریق زیاد، محل رایجی برای رشد قارچ ها است که به عفونت برفک یا عفونت قارچی کشاله ران معروف است.
- زیر بغل: این ناحیه به دلیل تعریق زیاد و گرما به راحتی محیط مناسبی برای رشد قارچ ها فراهم می‌کند.
- پاها: قارچ های پوستی در بین انگشتان پا یا کف پا رشد می‌کنند، به ویژه در افرادی که در محیط های مرطوب مانند استخرها قرار دارند.
- ناخن‌ها: عفونت های قارچی در ناخن‌ها در اثر تماس طولانی مدت با رطوبت، به ویژه پاها ایجاد می‌شود.
- بافت های زیر سینه: زنان با سینه های بزرگ تر، به ویژه در فصل های گرم، دچار قارچ های پوستی به دلیل تجمع رطوبت و تعریق در ناحیه زیر سینه می‌شوند.
- صورت و گردن: گاهی قارچ ها در نواحی صورت و گردن نیز به دلیل تعریق و گرما، به ویژه در افرادی که پوست چرب دارند، رشد می‌کنند.
قارچ پوست مسری است؟
قارچ‌های پوستی مسری هستند و از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. این انتقال عمدتا از طریق تماس مستقیم با پوست آلوده یا از طریق تماس با سطوح یا اشیاء آلوده انجام می‌شود. تماس با پوست فرد مبتلا به قارچ پوستی، به ویژه در نواحی مرطوب مانند کشاله ران، زیر بغل یا پاها، موجب انتقال قارچ می‌شود. استفاده از حوله ها، کفش ها، جوراب ها یا لباس های آلوده به قارچ عامل انتقال عفونت های قارچی هستند. به خصوص در محیط‌های عمومی مانند استخرها و باشگاه های ورزشی، خطر انتقال قارچ بیشتر است. تماس با سطوح مرطوب و آلوده در مکان های عمومی مانند دوش های استخر، حمام های عمومی یا کف زمین های مرطوب باعث انتقال قارچ‌های پوستی می‌شود.
نشانه های قارچ پوست
نشانه‌های قارچ پوست، بسته به نوع قارچ و محل عفونت متفاوت است، اما برخی از علائم رایج شامل موارد زیر است.
- خارش شدید: یکی از شایع ترین علائم قارچ پوستی است. خارش در ناحیه آلوده شدید است .
- قرمزی و التهاب: پوست قرمز و ملتهب می‌شود، به خصوص در نواحی مرطوب و گرم مانند کشاله ران، زیر بغل یا بین انگشتان پا.
- پوسته پوسته شدن و ترک خوردن پوست: نواحی آلوده پوسته پوسته شده و ترک های ریز یا عمیق ایجاد می‌شود.
- لکه‌های دایره‌ای یا حلقوی: برخی از عفونت های قارچی مانند تینه‌آ کپورس باعث بروز لکه های دایره‌ای با لبه های مشخص و پوست صاف در وسط می‌شوند.
- بوی بد: برخی از قارچ ها باعث ایجاد بوی ناخوشایند در نواحی آلوده، به خصوص در نواحی مرطوب بدن مانند پاها یا کشاله ران، می‌شوند.
- تاول و جوش های پر از مایع: در برخی موارد، قارچ های پوستی موجب بروز تاول های پر از مایع و گاهی عفونت می‌شوند.
- تغییر در رنگ یا بافت ناخن‌ها: در عفونت قارچی ناخن، ناخن ها تغییر رنگ می‌دهند و به تدریج خشک و شکننده می‌شوند.
قارچ پوستی با اگزما چه فرقی دارد؟
قارچ پوستی و اگزما دو مشکل پوستی متفاوت هستند که علائم مشابهی دارند، اما علت و درمان های آن ها متفاوت است. قارچ پوستی ناشی از عفونت قارچی است که بر اثر رشد بیش از حد قارچ ها در نواحی مرطوب و گرم بدن ایجاد می‌شود. علائم آن شامل خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن و لکه های حلقوی است. در حالی که اگزما یک بیماری التهابی پوست است که به دلیل حساسیت یا واکنش های آلرژیک به برخی محرک ها ایجاد می‌شود. در اگزما، پوست خشک، خارش دار، قرمز و ترک خورده می‌شود و با کرم‌های کورتیکواستروئیدی و مرطوب کننده‌ها کنترل می‌شود. در حالی که قارچ های پوستی با داروهای ضد قارچ درمان می‌شوند.
روش های درمانی قارچ پوستی
درمان قارچ پوستی بستگی به نوع و شدت عفونت دارد برای درمان مؤثر، مهم است که هر گونه درمان طبق دستور بهترین متخص پوست و به طور کامل ادامه یابد تا از عود بیماری جلوگیری شود. به طور کلی درمان شامل موارد زیر است.
- داروهای ضد قارچ موضعی: برای بیشتر قارچ های پوستی، استفاده از کرم‌ها، پمادها یا اسپری های ضد قارچ که به طور مستقیم بر روی پوست اعمال می‌شوند، مؤثر است. این داروها شامل ترکیباتی مانند کلوتریمازول، میکونازول یا ترای کانازول هستند.
- داروهای ضد قارچ خوراکی: در صورتی که عفونت شدید باشد یا در نواحی گسترده‌ای از بدن وجود داشته باشد، پزشک داروهای ضد قارچ خوراکی مانند فلوکونازول یا کتوکونازول تجویز می‌کند.
- حفظ بهداشت شخصی: رعایت بهداشت شخصی مانند شستشوی منظم پوست با آب و صابون ملایم، خشک نگه داشتن پوست و استفاده از لباس های نخی و مناسب از انتشار قارچ و تسریع درمان کمک می‌کند.
- استفاده از کرم های ضد التهاب: در برخی موارد، پزشک برای کاهش التهاب و خارش از کرم های استروئیدی یا ضد التهاب استفاده می‌کند، مخصوصاً در صورتی که عفونت قارچی به همراه التهاب شدید ایجاد شده باشد.